Nasza Loteria NaM - pasek na kartach artykułów

Żuraw i brama wodna

Jarosław Żurawiński, Dariusz Łazarski
Między Bramą Straganiarską a Basztą Łabędź przed zakończeniem II wojny światowej była jeszcze Brama Św. Tobiasza. Fot. Dariusz Łazarski (październik 2008 r.)
Między Bramą Straganiarską a Basztą Łabędź przed zakończeniem II wojny światowej była jeszcze Brama Św. Tobiasza. Fot. Dariusz Łazarski (październik 2008 r.)
BASZTA ŁABĘDŹ (nr 16). Ulica Straganiarska prowadzi nas w stronę Motławy. Pomiędzy Targiem Rybnym a Rybackim Pobrzeżem zatrzymujemy się przy gotyckiej baszcie, wniesionej w XV wieku na fundamentach baszty (Rybackiej) zamku krzyżackiego.

Zamek legł w gruzach w 1454 r. pod naporem zbuntowanych przeciwko zakonowi gdańszczan. Ten akt zniszczenia – skądinąd wyjaśniający, dlaczego Gdańsk ma dziś tylko "wykopki" średniowiecznej warowni - zakończył 146-letni okres panowania Krzyżaków w mieście.

Baszta Łabędź (dziś tawerna, poprzednio siedziba Polskiego Klubu Morskiego), podwyższona w XVI wieku o najwyższe piętro, stanowi narożnik Głównego Miasta, z którego mury od strony Starego Miasta prowadziły w kierunku BASZTY JACEK, a wzdłuż Motławy – do bram wodnych: BRAMY ŚW. TOBIASZA i BRAMY STRAGANIARSKIEJ.

BRAMA STRAGANIARSKA (nr 17). Z ośmiu bram wodnych zniknęła (wraz z ulicą) ta najbardziej wysunięta na północ, zrujnowana w czasie II wojny BRAMA TOBIASZA. Siedem pozostałych (Krowia, Zielona, Chlebnicka, Mariacka, Św. Ducha, Szeroka - Żuraw, Świętojańska i Straganiarska) zmieniało na przestrzeni wieków swoje fasady i otoczenie. Łączące je mury zastępowały kamienice. Czasem też zmieniały się ich nazwy, historycznie wywodzące się od nazw ulic prowadzących na nabrzeże portowe. BRAMA STRAGANIARSKA, przez którą wychodzimy z ulicy Straganiarskiej, najbardziej zbliżona jest do oryginału – gotyckiej budowli obronnej, wzniesionej w latach 1481-82. Od strony Motławy nad wejściem zachowała się tablica przedstawiająca herby Polski (w centrum), Prus Królewskich oraz Gdańska w tzw. ukłonie heraldycznym. Co ciekawe, na ten znak czasów ręki nie podnieśli ani Prusacy, ani hitlerowcy. Podobne triady odnajdziemy na fasadach BRAMY WYŻYNNEJ, ZIELONEJ i MARIACKIEJ.

Wzrok przechodniów zatrzymuje na Bramie Straganiarskiej jeszcze jedna tablica, upamiętniająca ZBIGNIEWA CYBULSKIEGO, fascynującego aktora i buntownika żyjącego na krawędzi, który mieszkał tu na pierwszym piętrze w latach 1959-63. Miał stąd dwa kroki na plan zdjęciowy filmu Janusza Morgensterna "Do widzenia, do jutra", opartego na autentycznych przeżyciach odtwórcy roli głównej (Jacka). Był w życiu Cybulskiego Teatr Wybrzeże, był studencki Bim-Bom i były pozostające w pamięci kinomanów sceny z Margueritte (Teresa Tuszyńska), kręcone w BAZYLICE MARIACKIEJ.

ŻURAW (nr 18). Każde dziecko wie, że ŻURAW, obok Neptuna najbardziej rozpoznawalny symbol miasta, jest dźwigiem portowym. Ale na tym nie kończyła się jego rola. XV-wieczna budowla pełniła także funkcję fortyfikacji miejskiej oraz bramy wodnej. Sprawdźcie z bliska, że Żuraw usadowiony jest między podporami BRAMY SZEROKIEJ. Niewiele zostało z niego po drugiej wojnie światowej (spalony w 70-80 proc.). Odbudowywany do roku 1960, wkrótce stał się pierwszą siedzibą Centralnego Muzeum Morskiego (dziś główna siedziba CMM jest po drugiej stronie Motławy, na Ołowiance).

Co do dzieci i dźwigu, a właściwie zespołu dwóch dźwigów, najmłodszym turystom zaglądającym do Żurawia przypominają się w tym miejscu zabawy chomików. Skojarzenie tkwi w mechanizmie dwóch zespołów podwójnie sprzężonych kół, wewnątrz których po poprzecznych belkach chodzili ludzie. Każde koło miało nożny napęd czterech robotników, czyli... dwóch chomików. Dwa koła napędzały jeden dźwig.

Wyświetl większą mapę

emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Jak działają oszuści - fałszywe SMS "od najbliższych"

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wróć na pomorskie.naszemiasto.pl Nasze Miasto