Debata „Koronawirus oczami ekspertów”. Na wątpliwości czytelników dotyczących epidemii odpowiedzieli najwięksi specjaliści i eksperci

TREŚĆ APELU DO SPOŁECZEŃSTWA

1. Zachowaj bezpieczny odstęp, noś czystą maseczkę, często myj i dezynfekuj ręce.
2. Stosuj wszystkie bez wyjątku zalecenia i wytyczne Ministra Zdrowia i Głównego Inspektora Sanitarnego określające zasady bezpieczeństwa w czasie pandemii, w tym dotyczące imprez i spotkań dużej liczby osób.
3. Reaguj, kiedy widzisz osobę stwarzającą zagrożenie: nieprzestrzegającą obowiązujących zaleceń lub niestosującą się do nałożonej kwarantanny.
4. Przypominaj swoim najbliższym – zwłaszcza dzieciom – o zasadach ochrony i higieny w okresie pandemii.
5. Będąc pracodawcą, wykorzystuj możliwości kierowania pracowników do pracy zdalnej lub rotacyjnej. W miejscu pracy zapewnij odpowiednie, bezpieczne warunki i środki ochrony osobistej.
6. Pomagaj osobom w potrzebie: starszym, samotnym, pozostającym w izolacji albo znajdującym się w innej trudnej sytuacji, lub poinformuj o nich Ośrodek Pomocy Rodzinie.
7. Wskazuj instytucjom nadzorczym i kontrolnym możliwe luki w przepisach i zasadach bezpieczeństwa, aby poprawić system ochrony epidemicznej.
8. Jeżeli stwierdziłeś u siebie lub u osoby bliskiej gorączkę, kaszel, duszności, problemy z oddychaniem, utratę węchu lub smaku, pozostań w domu i natychmiast poproś o teleporadę lekarza pierwszego kontaktu. Nie obawiaj się badania na obecność Covid-19.
9. Gdy wiesz lub podejrzewasz, że miałeś kontakt z osobą zakażoną Covid-19, nie czekaj na objawy, tylko skontaktuj się ze swoim lekarzem podstawowej opieki zdrowotnej. Natychmiast zgłoś również ten fakt w wypadku przybycia na badania lub zabieg do szpitala.
10. Zaszczep przeciw grypie siebie i swoich bliskich, zwłaszcza z grupy ryzyka.

Tomasz Augustyniak, Wojewódzki Państwowy Inspektor Sanitarny:
Inspekcja sanitarna ma jeden zasadniczy cel: śledzenie kontaktów i ograniczenie możliwości rozprzestrzeniania się patogenu poprzez izolację chorych od reszty społeczeństwa. Niestety na skutek wielu okoliczności system przez pierwsze sześć miesięcy działał w dużym osłabieniu, a inspekcja musiała również zacząć leczyć. Było to niezwykle obciążające i utrudniło nasze funkcjonowanie. Dlatego cieszy nas założenie związane z aktywizacją Podstawowej Opieki Zdrowotnej. Wiemy, że ten proces dopiero się rozpoczyna i jest wiele ograniczeń, ale jesteśmy dobrej myśli. Waga porozumienia w środowisku jest jednak nie do przecenienia. W najbliższym czasie będzie postępować porządkowanie ról ze szczególnym uwzględnieniem POZ, gdzie w dużej mierze będzie odbywał się pierwszy kontakt zakażonego bądź podejrzewającego zakażenia. W miarę kolejnych etapów diagnostyki pacjent będzie kierowany na dalsze poziomy, ale inspekcja wróci do swoich podstawowych obowiązków, do jakich została powołana.

Mariusz Pokrzywnicki, Okręgowy Inspektor Pracy w Gdańsku:
Po wybuchu epidemii początki pracy również w naszej instytucji były bardzo trudne, ponieważ wymagały reorganizacji pracy. Po powrocie realizowaliśmy obowiązki, które polegały na kontrolach małych podmiotów usługowych, w tym między innymi w gastronomii czy zakładach kosmetycznych. Braliśmy pod uwagę dystansowanie się, wyposażenie pracujących w środki ochrony indywidualnej i izolacji. Przeprowadziliśmy ponad 100 kontroli, jednak niewiele było przypadków niespełniania wymogów. Jest to bardzo pozytywny trend. Podobna sytuacja dotyczyła również kontroli handlu. Z naszej strony zapewniliśmy również kontrole w żółtych i czerwonych strefach, a także prowadziliśmy liczne działania o charakterze profilaktyczno-edukacyjnym.

Prof. Tomasz Smiatacz, Konsultant Wojewódzki Chorób Zakaźnych:
Na pewno odnieśliśmy sukces w pierwszej fazie epidemii. Nie umiemy wytłumaczyć dlaczego Europa Środkowo-Wschodnia przechodzi pandemię stosunkowo łagodnie. Wirus jednak nie złagodniał i cały czas chcemy uniknąć takich scenariuszy, jakie rozwijają sie np. w Belgii. Biorąc pod uwagę skalę i łatwość zakażeń to jest to duży problem, zwłaszcza, że cały czas uczymy się tego wirusa i nie dysponujemy w pełni satysfakcjonującym lekiem i szczepionką. Ważne jest też, żebyśmy zrozumieli, w którym punkcie pandemii jesteśmy. Przygotowaliśmy na pierwszą fazę chcąc wytłumić zakażenia do zera. Niestety czas pokazał, że w praktyce nie udało się to nigdzie na świecie. Dziś wiemy, że nasza przygoda z wirusem potrwa przez miesiące, a może nawet lata. Dlatego musimy przedefiniować naszą rzeczywistość, ponieważ cały czas musimy wypełniać nasze codzienne obowiązki i aktywności. W tej sytuacji kluczowa jest ochrona przed zakażeniem - noszenie maseczek, które chronią mnie i moich bliskich. Działa również prosta osłona na twarz - codziennie wyprana i wyprasowana. Żadna z masek nie redukuje ryzyka do zera, ale jeżeli dystansujemy się, stosujemy się do reżimu sanitarnego, to kupimy sobie trochę czasu, do momentu, kiedy powstanie szczepionka.

Prof. Tomasz Besta, Psycholog środowiskowy, Uniwersytet Gdański:
Dlaczego ludzie odchodzą od zasad proponowanych w pandemii i brną w tzw. fake newsy? Teorie spiskowe stają się ważnym czynnikiem zniechęcającym do przestrzegania zasad. Jest to przeświadczenie, że prawdziwe motywy zjawisk społecznych są ukryte przed ogółem społeczeństwa poprzez podmioty działające w swoim egoistycznym interesie. Wiemy, że wiara w teorie spiskowe tworzy całą mentalność i ufność w kolejne teorie - to zjawisko napędza się bazując na uprzedzeniach. Zespoły badawcze z Brazylii zauważyły, że ludzie skłonni do nieprzestrzegania zasad mają zwykle między innymi niskie zdolności do empatii. Z drugiej strony polscy badaczy wskazują, że wiąże się to z brakiem poczucia kontroli. Wiara w teorie spiskowe zaspokaja szczególnie osoby z niskim poczuciem kontroli. Dodatkowo dochodzi do tego aspekt pozytywnego wyodrębnienia od innych. Chodzi o budowanie wizerunku grupy i swojego własnego.

Krzysztof Wójcikiewicz, Wiceprezes ds. medycznych PL Copernicus:
Wdrożylismy szereg działań, zmieniając bieg przyjęć pacjentów i stosując specjalne strefy dla chorych infekcyjnych. Wymagało to wielkiego wysiłku i tytanicznej pracy.Zdecydowanie najbardziej nakierowującym na kontakt z oddziałem ratunkowym objawem jest duszność, która potrafi być niezwykle przykra i nasilająca się. Z całą pewnością duszność prowadząca do stanu zagrażającego życia uzasadnia wezwanie zespołu ratownictwa medycznego - wezwania karetki. Jeśli jednak podejrzewamy że występują inne objawy COVID-19 albo mieliśmy kontakt z osobami zakażonymi, to bez pytania powinniśmy szczerze opisać tę sytuację. To jest niesamowicie ważny element zapewnienia bezpieczeństwa sobie i innymi. Oddziały ratunkowe oprócz działania w związku z selekcją pacjentów infekcyjnych, muszą zająć się również pacjentami z innymi problemami zdrowotnymi.

Agnieszka Kapała-Sokalska, członkini Zarządu Województwa Pomorskiego:
Epidemia zaskoczyła wszystkich, ale potem nastąpił okres przygotowań, zakupów sprzętu i środków ochrony indywidualnej. Nie ma niebezpieczeństwa w związku z nadmiernym zgłaszaniem się do szpitali. Strach musi nas opuścić i musimy się przyzwyczaić do życia z pandemią. Samorząd przekazał ponad 54 mln zł na zabezpieczenie środków ochrony indywidualnej. Pojawiły się tomografy, kolejne elementy dostosowania sprzętowego. Mieliśmy również duży wkład w stworzenie trzech laboratoriów w Kościerzynie, Słupsku i Wejherowie, które włączyły się do sieci państwowej. Prowadzimy również badania przesiewowe między innymi w Domach Pomocy Społecznej i placówkach senioralnych. Uważam że szpitale marszałkowskie są przygotowane na zbliżającą się drugą falę zakażeń.